در این متن با مفهوم جدیدی به نام ” پروژه های کوچک مقیاس شهری” آشنا خواهیم شد.

۱- مفهوم پروژه های کوچک مقیاس شهری

پروژه های کوچک مقیاس شهری ، پروژه هایی هستند که در زمین های کوچک، با تجهیزات و نیروی انسانی کمتر و با هدف خدمات رسانی به جامعه مخاطب  محدودتر تعریف می شوند.
به عنوان مثال به جای  تعریف و اجرای جایگاه سوخت، مراکز معاینه فنی، مراکز تفریحی و…. در مقیاس شهری،می توانیم پروژه های کوچک مقیاس تعریف کنیم از  جمله جایگاه های تک سکو بنزین
عنوان کوچک مقیاس یا سیار، ناخودآگاه،  واژگانی همچون” کم اهمیت، بازده پایین اقتصادی ،هزینه ای وغیرسود آور ، محلی و…” را در ذهن متبادر می نماید، این در حالی است که این پروژه ها بهترین فرصت های سرمایه گذاری نوین برای ایجاد درآمدهای  پایدار برای شهر و مدیریت شهری خواهد بود.

۲- کرونا و تقویت  فرهنگ کوچک مقیاس

اگر دوره مدیریت شهری را به دو دوره قبل و بعد از کرونا تفکیک کنیم،  مدیریت شهری در زمان قبل از کرونا ، بیشتر به دنبال تعریف و اجرا پروژه های بزرگ مقیاس و جذب مخاطبین حداکثری در مجموعه های خدماتی، تفریحی، تجاری  و…بود ، این درحالی است که شیوع ویروس کرونا هرچند در یک دوره زمانی کوتاه مدت رفع خواهد شد ولی آثاری را از خود بر جای گذشت که در سیستم مدیریت شهری ماندگار خواهد بود. آثاری از جمله پراکندگی و تمرکززدایی فعالیت ها و کاربری ها و در نتیجه تعریف پروژه های کوچک مقیاس شهری.

۳- سازگاری کوچک مقیاس با پدافند غیرعامل

موضوع پدافند غیرعامل  و لحاظ ضوابط آن (پراکنش متعادل و متوازن کاربریها ، تمرکز زدایی و سهولت در جداسازی و جابجایی  و…) در این نوع پروژه ها به سادگی قابل اعمال است .
اینطور می توان گفت که ماهیت پروژه های کوچک مقیاس وسیار با ماهیت موضوع پدافند غیرعامل تطابق حداکثری دارد.

۴- وابستگی حداقلی به زمین در پروژه های کوچک مقیاس

افزایش قیمت زمین در شهرها و به نوعی کمبود زمین جهت اختصاص به فضاهای تفریحی وخدماتی، برنامه ریزی جهت تخصیص زمین درفضاهای مستعد و مورد نیاز شهر را با مشکلاتی همراه نموده است . در بیشتر موارد تعریف پروژه هایی به جز پروژه های ساختمانی(مسکونی، تجاری، اقامتی و…) را به نوعی غیرممکن نموده است. امکان برنامه ریزی  جهت استقرار در فضاهای باز شهری ، فضاهای کند گذر، پارکینگ های روباز، پارکها و فضاهای سبز عمومی و … مشروط به برخورداری از  ضوابط سازمان های ذی ربط ارائه دهنده مجوز، صرفا برای پروژه های کوچک مقیاس وسیار امکان پذیر است و به نوعی استقرار این پروژه ها در فضاهای مذکور ، علاوه بر تقویت نقش وعملکرد فضاهای مذکور، استفاده بهینه از منابع شهری را امکان پذیر خواهد نمود.

۵- کوچک مقیاس و توسعه پایدار شهری

توزیع متناسب این نوع پروژه ها در سطح مناطق مختلف شهر:

•  توریع عادلانه امکانات در بین شهروندان
• افزایش مشارکت ، وفاق و همدلی شهروندان
•  دسترسی آسان وسریع در کلیه نقاط شهر
• کمتر شدن تعداد سفرهای درون شهری
• کاهش متوسط زمان ارائه و دریافت خدمات
•   کاهش آلودگی زیست محیطی شهری

ترکیب عدالت ، انعطاف پذیری ، استفاده عاقلانه از منابع و کاهش آلودگی محیط زیست ، تداعی کننده اصول توسعه پایدار شهری است که در این نوع پروژه ها به وضوح قابل رصد می باشد.

۶- کوچک مقیاس و بهشت سرمایه گذاری

از نگاه سرمایه گذاری نیز،کاهش متوسط سرمایه ثابت وهزینه عملیات اجرایی،ایجاد زمینه جهت اشتغال و کارآفرینی زوده بازده از نتایج دیگر این پروزه خواهد بود. انتظار می رود با اجرای این پروژه، درکنار افزایش رضایت مردمی، افزایش سطح مشارکت بخش خصوصی در ایجاد پروژه های شهری و ایجاد درآمد پایدار برای شهر و سیستم مدیریت شهری  به ارمغان آید.

۷- مشکلات اساسی در اجرا پروژه های کوچک مقیاس

علی رغم مزایای متعدد این نوع پروژه ها در تعریف و برنامه ریزی، مشکلات متعدد در اخذ مجوزات اجرا وبهره برداری  این نوع پروژه ها است که عمدتا ریشه در عدم تطابق فرآیندهای موجود با ماهیت این نوع پروژه ها دارد. بازنگری درفرآیندهای موجود با اعمال تبصره هایی متناسب با ماهیت پروژه  توام با خواست، باور ، اعتقاد ، حمایت و پیگیری مدیران ارشد سیستم مدیریت شهری و تعامل سازنده با سازمان های تخصصی متولی، تصمیم ساز وتصمیم گیر  وکلیه ذی نفعان پروژه از مرحله تعریف و برنامه ریزی تا اجرا بهره برداری تنها راه برون رفت از این موضوع می باشد .